ჩუმი ტრაგედია - სერგო გოთორანი

მადლობა „პირწიგნაკს“, მადლობა ვასილ მაღლაფერიძეს და მადლობა ია ანთაძეს. სწორედ მათ უნდა ვუმადლოდე, რომ ასეთი ჩუმი, ასეთი სევდიანი და ასეთი კარგი ფილმი აღმოვაჩინე ქართულ კინოსივრცეში.
ფილმი 2009 წელს გამოჩნდა თბილისის ფესტივალზე. საფესტივალო სიტუაცია კი, თავად გესმით ალბათ, როგორია - მუდმივი არჩევანი და გამუდმებული ეჭვი უკვე გაკეთებული არჩევანის გამო. და როდესაც არჩევანის ერთ მხარეზე დგას ქართული პროდუქცია, რომელიც გაურკეველია, რას გიმზადებს და უფრო ხშირად, არც არაფერს - კარგს, ფილმებისგან ისედაც გადაღლილს პატრიოტიზმი აღარ გშველის.

ასე, განსაკუთრებული გამოხმაურების გარეშე, დაიკარგა ფილმი ქართველი მაყურებლის თვალთახედვიდან. მისთვის არ მოინახა ადგილი არც ერთ არხზე, არც ერთ გადაცემაში (თუმცა მართლაც ძნელი მოსაძებნია ჩვენს ტელესივრცეში გადაცემა, რომელიც ამ ფილმს მოირგებდა).
დავწერე „სევდიანი“ და დავფიქრიდი, რამდენად ზუსტად გამოხატავს ეს სიტყვა ჩემს შეგრძნებებს. არა, ირაკლი ფანიაშვილის ფილმი „სერგო გოთორანი“ სევდიანიც არის, მაგრამ ამის გარდა დამატებით სხვა ეპითეტსაც მოითხოვს.
„დამთრგუნველი“, „დამზაფვრელი“, ‘შემაძრწუნებელი“ ... თუმცა თითქოს არაფერი ასეთი ხმამაღალი არ ხდება ამ ორმოცდაექვსწუთიან ფილმში.
„ჩვეულებრივი“ ამბავი, დევნილთა ერთი ოჯახის „ჩვეულებრივი“ ისტორია (სიტყვიდან „ჩვევა“, „მიჩვევა). ჩუმი ტრაგედია, დრამა დრამატიზმის გარეშე, უფრო ზუსტად კი დრამატიზების გარეშე. მაშ რამ იმოქმედა ასე?
„ჩვეულებრივი“ ქართული კინო - გრძელი კადრები, ნელი რიტმი, უსახური ყოფა. მაშ რით განსხვავდება იგი იმ ფილმებისგან, რომლებსაც ასე ათვალისწუნებით განვლილ ეტაპად მოიხსენიებს ქართული კრიტიკა?

განსხვავება არის.
კადრები გრძელია, მაგრამ არასდროს ცარიელი. რიტმი ნელია, მაგრამ ეს რიტმია და არა უბრალოდ გაწელილი დრო. გამომსახველობითი საშუალებები ასკეტურია, მაგრამ რაც არის, გულდასმით შერჩეული და ზუსტი მახვილებით. გარემო უსახურია, მძიმე, დამთრგუნველი, მაგრამ ის ამ ადამიანების ყოფის, გნებავთ ყოფიერების დრამის ორგანული ნაწილია და არსად - კამერის ხაზგასმული ყურადღების ნაწილი, ხშირად ტკბობაში რომ გადადის.
და ბოლოს, დიალოგები, ბოლოდროინდელი ქართული კინოს აქილევსის ქუსლად ქცეული დიალოგები. ამ ფილმში ისინი თითქმის არ არის. პერსონაჟები უმეტესწილად დუმან, არის მხოლოდ ბიჭუნას, სერგოს კომენტარი და ბაბუის მონოლოგი; ბაბუის, რომელიც სერგოს დედის სიტყვებით, გიჟია, მამის სიტყვებით კი - თავს ისულელებს. არჩევანი ჩვენზეა, მაგრამ უდავოა, ეს ის კომპონენტია, რომლის გარეშეც ფილმი თავისი ზემოქმედების ძალის დიდ ნაწილს დაკარგავდა.
სინამდვილეში ბაბუა მუდმივ დიალოგშია გარშემომყოფებთან, მაგრამ მათი მდუმარების გამო ის მონოლოგად იქცევა. მოხუცი ხან სერგოს მოძღვრავს, ხან ხუმრობს, ხან მღერის, უფრო სწორად, ცდილობს იმღეროს, ბაბუის სიტყვები თითქოს მოკლებულია ემოციებს, ისინი მუდამ მხნედ ჟღერს, მაგრამ თვალები... ჩახედეთ თვალებში, ამის თამაში შეუძლებელია.
ერთიანობაში კი ბიჭუნას მშვიდი კომენტარი, მოხუცის სიტყვიერი ნაკადი და დანარჩენ პერსონაჟთა სიტყვაძუნწობა ერთმანეთს ეჯაჭვება და ქვეტექსტით მდიდარ, ძალზე ზუსტ ხმოვან ქარგას ქმნის.

მაშ რა გამოდის? თურმე თემა კი არ გაცვეთილა, მისადმი მიდგომამ მოაბეზრა მაყურებელს თავი; თურმე ისევ ძალაშია ფორმულა - მთავარია არა „რა“, არამედ „როგორ“. ხოლო კიდევ უფრო მთავარი - „ვინ“, ალაბათ მომავალში გამოჩნდება, თუ, რა თქმა უნდა, ირაკლი ფანიაშვილს მიეცა ამის ჩვენების საშუალება.

P.S. - და პოპკორნი?...
- ვინ გაბედა აქ პოპკორნის ხსენება?!